Hele dag reizen van Malapascua naar Manila, maar verliep voorspoedig. In het Orchid Garden Hotel, geen orchideeën tuin gezien..... zat Willem op me te wachten. Hij is na zijn pensioenring hierheen verhuisd en tourleider geworden. Het bevalt hem hier uitstekend....

Hij heeft me rondgeleid in Manila. Rizal park en Fort Santiago maakten vooral indruk op me. De heer Jose Rizal leefde meer dan een eeuw geleden. Hij was wetenschapper, filosoof, schrijver, arts, tandarts, zeer intelligent dus en ook sociaal.Hij is vals beschuldigd, toen hij begin dertig was en doodgeschoten in 1896. Nu wordt hij vereerd. Bij zijn dodencel in Fort Santiago is een museum en in de tuin bronzen voetstappen van waar hij gelopen heeft naar de plek, waar hij geëxecuteerd is.......In het Rizal park is een monument en op de executie plek heeft een kunstenaar anderhalf mans grote bronzen figuren gemaakt van het peloton en Rizal ,die in zijn rug geschoten wordt. Heel indrukwekkend........

Fort Santiago werd in 1571 gebouwd, diverse keren vernietigd door aardbevingen of oorlog, elke keer weer opgebouwd door diverse bezetters. Vooral de tuinen vond ik dan weer leuk..........

Vanuit de stad Angeles, waar vroeger de Luchtmacht basis Clark, de grootste vd Amerikanen in Azie, was gevestigd vertrok ik met een eigen chauffeur Lorenzo naar het noorden. De tocht door Luzon, het noorder eiland van de Filippijnen...... Lorenzo is Filippijn, 51 en levenslang beroeps chauffeur, waar ik heel blij om ben........hij verrast me af en toe met Nederlandse zinnen........

”we gaan!” of “foto maken!”

De eerste dag was 8 uur rijden, eerst door de weidse vlakte met rietsuiker, rijstvelden, afgewisseld met uien en knoflook. In de verte lagen de bergen, die we naderden.....de wegen werden smaller en vaak niet eens van beton........de uitzichten fascinerend.......

ook door dorpjes heen, waar mensen, kinderen, honden, katten, kippen...heen en weer lopen.....

ik zit naast Lorenzo en blij dat ik niet zelf rijd.........

Ons doel, het stadje Banaue ligt tegen de bergen aan geplakt op ong 1400m hoogte. Daar sliep ik eerste nachten. Overal rijstterrassen te zien. Op deze hoogte kan men slechts een keer per jaar oogsten en het is daar nu tijd om te zaaien en te planten. De rijstterrassen zijn hier 2000 jaar geleden aangelegd en worden nu nog grotendeels met de hand bewerkt, eventueel een os om het om te ploegen, maar het is zo steil, dat tractoren of zo er niet kunnen komen.......Met het water uit de bergen via een irrigatiesysteem van gootjes, watervallen en buizen, vroeger van bamboe, nu van plastic, worden de terrassen voorzien van water.....ze zijn privé eigendom en de oudste twee kinderen erven ze. Er worden geen terrassen meer bijgebouwd, omdat er dan niet genoeg water zou zijn. Hoe meer terrassen je hebt hoe rijker je bent, wat ook tot uitdrukking kwam in de traditionele klederdrachten. Er waren drie klassen en elke had zijn eigen weefpatroon en kleuren in de kostuums. In het Banaue hotel lieten ze traditionele dansen in de kledij van de Ifugao zien en vertelden over de rituelen....

De dagen rondom en vanaf Banaue gereden met de auto op eenbaans wegen, wegstukken van beton, maar vooral “dirt road”....... Door de illegale houtkap van vroeger is er veel erosie, dus aardelawines zijn schering en inslag........de tyfoons, die ook drie maanden gelden nog in het nieuws waren, beschadigen ook van alles...... er wordt om de halve km minstens aan de weg gewerkt, een constant proces.......ze proberen er tweebaanswegen van te maken, maar steeds moet je of om aarde heen, of er wordt beton gelegd, dus moet je er aan de andere kant langs.......veel verkeer is er niet, maar je komt wel van alles tegen, dus de een of ander moet opzij of terugrijden...... En dit alles langs diepe afgronden.........af en toe voel ik mijn maag samenknijpen......daarom ben ik ook zo blij met Lorenzo, die deze tocht al 12 jaar met toeristen maakt........en op de goede momenten langzaam rijdt.........

De Ifugao gids vertelde mij over de rituelen, als er iemand overleden is. De overledene wordt buiten gelegd en men kan afscheid komen nemen, donaties geven en komen eten, dagenlang, afhankelijk van de grootte vd familie en hoeveelheid vrienden. De ziel van dieren worden geofferd en dan wordt de overledene in een kist begraven. Na vier jaar worden de botten opgegraven, weer tentoongesteld, weer afscheid nemen en op bepaalde manier in doeken gewikkeld in een kist in huis bewaard. Dit gebeurt drie keer en dan worden de botten voorgoed begraven. Er kan wel tientallen jaren tussen zitten. Als een familielid ziek is en er geen diagnose gesteld kan worden, moeten botten uitgepakt, een dier geofferd en gaan ze naar de medicijnman, die aan iets in het geofferde dier kan zien wat er aan de hand is. De gids noemde een vb dat iemand steeds jeuk in zijn hoofd had en bleek dat de mieren in de schedel van een overleden familielid een nest hadden gemaakt !!!!!!!!! Daar had de geest last van en moest schoongemaakt.......

Een gezin heeft toestemming van de geest van Opa om de botten aan toeristen te laten zien en over de tradities te vertellen........ik wilde dat toch wel zien en horen.......het werd met respect gedaan, een kleinkind had Opa in huis en haar kinderen speelden om ons heen..... ik was er stil van..........

Tijdens een tocht naar het plaatsje Bangaan op 1200 m, eerst met de auto en toen ik wandelend met gids tussen de rijstvelden door naar beneden, ben ik aangekleed als Ifugao vrouw en op de foto gezet. Hun huizen staan op palen, ze leven onder het huis en in het huis slapen en koken ze. De daken vd echte huizen zijn van riet, maar nu gebruiken ze ook golfplaten.

Ik zie trouwens niet veel andere toeristen, hoewel ik wel heb gehoord, dat mensen hierheen gaan om wandeltochten te maken door de bergen en tussen de rijstvelden door........ mijn langste wandeltocht tussen de rijstvelden en naar boven en beneden zal 3 uur zijn........met stijgen ben ik snel buiten adem.........

De bergen zijn sowieso adembenemend....... ik heb geluk met het weer, dus de vergezichten zijn prachtig........ je ziet de bergruggen achter elkaar, water in watervallen, niet breed, want geen regenseizoen, langs de berghellingen naar beneden vallen en in de dalen in de rivieren stromen .....

tot 1500 meter is het nog wel 20 graden en overdag in de zon 25.

Op 2200 meter is het in de nacht 10 graden( vier dekens gebruikt!) en overdag 18, maar zo hoog ben ik niet lang gebleven........nergens sneeuw ook al is de hoogste berg, Mount Pulag, 3000 meter......

De dorpen liggen tegen de berghellingen geplakt, men begint van beneden af het betonnen skelet te bouwen, maakt dan de bovenverdieping af en werkt zo weer naar beneden.......overal onafgemaakte, bewoonde huizen en vooral langs de weg in de dorpen, maar ook ver op de berghellingen en bij de rijstvelden natuurlijk.

Over de rijstvelden en rituelen volgende keer meer........wordt vervolgd.......